Sekcja Pytania i Odpowiedzi

Terapie modyfikujące przebieg SM (DMTs, disease modyfing therapies) to leki, które wpływają na redukcję liczby ognisk zapalnych w mózgu i rdzeniu kręgowym. Mogą opóźnić postęp choroby, jak również zmniejszyć liczbę, częstość oraz intensywność rzutów (nasilenie istniejących objawów albo pojawienie się nowych). DMTs zarejestrowane przez ostatnie 30 lat, to leki o różnej częstości i sposobie podawania, do których należą leki: doustne, we wlewie, a także we wstrzyknięciu. O wyborze terapii oraz formie jej podania najlepiej porozmawiać ze swoim lekarzem prowadzącym.

(1) Atlas SM, dostęp: Atlas-SM_3.edycja, 2 część.pdf (ptsr.org.pl)

175444

W przypadku rozpoznania stwardnienia rozsianego powinniśmy działać szybko, ponieważ wprowadzanie leczenia na wczesnym etapie choroby daje dużo lepsze efekty i jest kluczowe dla dalszego przebiegu choroby. Dwa miesiące oczekiwania na leczenie od momentu diagnozy to za długo. Powinna Pani zostać przyjęta w poradni jak najszybciej, tym bardziej że występują objawy kliniczne, czyli zawroty głowy i zaburzenia widzenia, które w tym przypadku mogą być objawami SM. W sytuacji, kiedy rozpoznanie już zostało postawione, a nadal występują objawy kliniczne, zdecydowanie nie powinno się czekać dwóch miesięcy na kolejną wizytę.

W celu zdiagnozowania stwardnienia rozsianego lekarze posługują się kryteriami McDonalda. Kryteria te uwzględniają dwa aspekty: czas trwania i kolejne epizody (rzuty) choroby oraz występowanie objawów z różnych okolic mózgu.

Stwardnienie rozsiane rozpoznaje się na podstawie 3 komponentów:

• objawów klinicznych,
• obrazu rezonansu magnetycznego,
• wyników płynu mózgowo-rdzeniowego.

Lekarz poprzez wywiad z pacjentem weryfikuje objawy kliniczne w kontekście ich częstotliwości – czy występują jednorazowo, czy w sposób nawracający – dlatego też tak ważne jest przygotowanie się do wizyty z lekarzem i wcześniejsza weryfikacja własnych objawów.

Kluczowym badaniem w diagnozie stwardnienia rozsianego jest rezonans magnetyczny, który pozwala na zwizualizowanie zmian patologicznych/chorobowych w mózgu i rdzeniu kręgowym. Obraz rezonansowy informuje nas o ilości zmian i ich aktywności. Aby zweryfikować ich aktywność, lekarz zleca badanie rezonansu magnetycznego z kontrastem, w którym zmiany wychwytujące kontrast są zmianami najświeższymi (najbardziej zapalnymi). Współistnienie zmian wychwytujących kontrast ze zmianami, które tego kontrastu nie wychwytują informuje nas, że powstały one w różnym czasie. W takim przypadku mamy potwierdzone pierwsze kryterium McDonalda – rozwój choroby w czasie.

Kolejnym badaniem zlecanym w diagnostyce stwardnienia rozsianego jest badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, w którym sprawdza się dwa parametry immunologiczne charakterystyczne dla SM:

• Obecność prążków oligoklonalnych
• Zwiększona produkcja immunoglobulin w centralnym układzie nerwowym (indeks IgG).

PL2108309974

Leki w stwardnieniu rozsianym możemy podzielić na dwie grupy. Leki objawowe, czyli leki na spastykę, na poprawę równowagi czy poprawiające kontrolę zwieraczy.  Te leki , może wpisać każdy lekarz, łącznie z lekarzem rodzinnym. I druga grupa leków – leki przyczynowe, które mają wpływać na zwolnienie tempa rozwoju choroby albo nawet zatrzymanie jej. Leczenie to realizowane jest w ramach tak zwanych programów lekowych w ośrodkach, które maja podpisane kontrakty z NFZ.

W Polsce dostępne są dwa programy lekowe – dla leków I i II liniowych. Aby uczestniczyć w programie lekowym pacjent musi zgłosić się do placówki medycznej, która realizuje ten program lekowy. Pacjent przyjmuje leki w ośrodku, bez konieczności recepty od lekarza.

W rzadkich przypadkach, gdy pacjent decyduje się na przyjmowanie leków wysoko skutecznych, aby ominąć bariery dostania się na drugą linie lekową, może poprosić lekarza o wypisanie recepty, ale takiego leczenie nie refunduje NFZ.

PL2108309974

Zaburzenia seksualne mogą wynikać ze stwardnienia rozsianego, ale wcale nie muszą występować i choroba nie musi manifestować się w ten sposób Może to być problem istniejący bardziej w sferze wyobraźni niż rzeczywistości. Nie ma sensu wyobrażać sobie różnych scenariuszy, które jeszcze nie miały miejsca i które mogą się nigdy nie wydarzyć.

Z perspektywy seksuologicznej jest dużo różnych metod jakie mogą zastąpić klasyczny seks. Utarło się przekonanie, że ten najlepszy i najbardziej satysfakcjonujący seks to seks z penetracją, co wcale nie jest prawdą. Jeżeli z powodu choroby trzeba z niego zrezygnować, to absolutnie nie trzeba przy tym rezygnować całkowicie z życia seksualnego, ponieważ można to „naprawić”, zastępując ten stereotypowy seks, stymulując się inaczej, a przy tym czerpiąc z tego satysfakcję i wspaniałe orgazmy.

Aby nauczyć się różnych sposobów stymulacji warto zgłosić się do seksuologa. To nie jest żaden wstyd i naprawdę warto uczyć się swojej seksualności, ponieważ seksualność rozgrywa się w naszej głowie, w naszej wyobraźni, a nie w sprawności ciała, więc to jest kwestia tego żebyśmy trochę inaczej spojrzeli na seks.

PL2109213703

Żaden lek nie zostałby zarejestrowany, gdyby nie dowiedziono, że przynosi korzyść w leczeniu chorych na SM. Jest wiele artykułów dotyczących skuteczności dostępnych leków. Można je znaleźć wpisując w wyszukiwarce chociażby hasła takie, jak np.  „therapies  for multiple sclerosis”,  „Multiple sclerosis therapy consensus group”, „skuteczność leczenia stwardnienia rozsianego”, „skuteczność + nazwa leku, który Panią interesuje”. Informacje zawarte są także w przewodnikach dla pacjentów opracowanych w oparciu o wiarygodne, poparte dowodami naukowymi informacje.

Nawet po zapoznaniu się z bogatym piśmiennictwem, warto skonsultować się z neurologiem  posiadającym doświadczenie w leczeniu pacjentów z rozpoznaniem SM.

PL2201140958