Sekcja Pytania i Odpowiedzi
Witamina B3 (niacyna, witamina PP) jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu i obwodowego układu nerwowego. Występuje w drożdżach piekarskich, korzeniu pietruszki, nasionach roślin strączkowych, w piersi kurczaka i udźcu z indyka). Niedobór jej w organizmie może prowadzić do zaburzeń układu nerwowego. Odgrywa dużą rolę w procesie mielinizacji włókien nerwowych, szczególnie w syntezie cerebrozydów. W przebiegu stwardnienia rozsianego. Zaobserwowano, że u myszy, u których eksperymentalnie wywołano autoimmunologiczne zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego, podawanie niacyny pozwala na znaczne zmniejszenie nacieków zapalnych oraz obszarów objętych demielinizacją. Witamina ta stymulowała również oligodendrogenezę i regenerację aksonów. Efekty były tym lepsze, im wcześniej została ona rozpoczęta. Również wyniki innych badań pozwoliły na potwierdzenie faktu, iż niacyna zapobiega uszkadzaniu demielinizowanych aksonów i chroni przed utratą zdolności poznawczych, co udowodniono w testach behawioralnych. Niacyna wpływa również na wzrost poziomu neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF, ang. brain-derived neurotrophic factor). W dojrzałym ośrodkowym układzie nerwowym wpływa on na migrację młodych neuronów i ich różnicowanie morfologiczne, a także stymuluje wzrost aksonów tworzenie nowych połączeń nerwowych. Wyniki badań naukowych wskazują na potencjał witaminy B3 jako środka łagodzącego zaburzenia lękowe i wpływającego na poprawę nastroju. Może to być związane z jej zdolnością do przyłączania się do receptora GABAA w miejscu zwanym receptorem benzodiazepinowym.
Kwasy omega 3, witaminę D, komplet witamin z grupy B, w zależności od sytuacji probiotyki indywidualnie dobrane, kwas foliowy. W zależności od innych zdiagnozowanych chorób, dobiera się suplementacje indywidualnie.
Nie ma jednoznacznej i jednej odpowiedzi na to pytanie. Brak jest dowodów naukowych co do wskazań jednej konkretnej diety/ terapii żywieniowej w SM. Podejście jest bardzo indywidualne, zależne też od innych jednostek chorobowych u danej osoby. Profilaktyka i zatrzymanie postępowanie zatrzymania choroby – znaczenia mają witaminy: D, B2, foliany, B12. Obiecujące kierunki rozwoju: rola mikrobioty jelitowej i kwas alfa-liponowy. Ważne, aby jeżeli kogoś temat dotyczy zredukować nadmierną masę ciała. Wykazano, że nadmierna masa ciała w młodym wieku wiąże się z blisko dwukrotnym ryzykiem wystąpienia stwardnienia rozsianego. W celu dokładnego odebrania systemu jedzenia, bierze się pod uwagę wiele czynników, alergicznych oraz nietolerancje pokarmowe oraz stan mikrobioty jelitowej. Przestrzeganie przez pacjenta wszelkich długoterminowych modyfikacji diety może być głównym czynnikiem przyczyniającym się do lepszych ogólnych wyników zdrowotnych. Dlatego całościowo zrównoważone diety, takie jak dieta śródziemnomorska i antyzapalna mogą zapewnić największe i trwałe korzyści dla pacjentów z SM (w korekcie o indywidualne czynniki).
Inspiracją do przeprowadzenia badań były rozmowy z osobami chorymi na SM. Grupa pacjentów zaznaczała w wywiadzie, że czuje się gorzej, gdy spożywa nabiał krowi. Badania były przeprowadzane na myszach. Wysnuto podejrzenie, że przyczyną jest niewłaściwa odpowiedź immunologiczna, podobna do tej obserwowanej u osób z SM. Przeciwciała przeciwko kazeinie pochodzące od myszy zostały przeniesione do ludzkiej tkanki mózgowej. Okazało się, że gromadziły się one w komórkach odpowiedzialnych za produkcję mieliny w mózgu. Badanie wykazało, że limfocyty B we krwi osób ze stwardnieniem rozsianym szczególnie silnie reagują na kazeinę. Gdy tylko spożywają one świeże produkty mleczne, układ odpornościowy wytwarza wiele przeciwciał przeciwko kazeinie. Z powodu reakcji krzyżowej przeciwciała te uszkadzają również osłonkę mielinową wokół włókien nerwowych. Dotyczy to tylko tych pacjentów z SM, którzy są uczuleni na kazeinę mleka krowiego. Te osoby nie powinny jeść mleka, jogurtu lub twarogu. Możliwe jest, że mleko krowie zwiększa ryzyko zachorowania na SM także u zdrowych osób, bo kazeina może również wywoływać u nich alergię. Po wystąpieniu tego rodzaju reakcji immunologicznej teoretycznie może wystąpić reakcja krzyżowa z mieliną. Nie oznacza to, że nadwrażliwość na kazeinę zawsze prowadzi do rozwoju stwardnienia rozsianego. To wymagałoby innych czynników ryzyka. Warto obserwować samopoczucie po nabiale. Po diagnozie, wykonać test alergiczny w kierunku alergii na kazeinę albo test nietolerancji pokarmowej, który wykaże czy jest nadwrażliwość na mleko krowie.
Tak, generalnie picie dużej ilości kawy nie jest wskazane. Kofeina zawarta jest w kawie, ale także w herbacie, yerba mate, guaranie, kakao, czekoladzie i napojach energetycznych. Mimo, że nie wykazano jednoznacznie, że kofeina podwyższa poziom kortyzolu to jej nadmiar może powodować pobudzenie i niepokój oraz zaburzać sen. Przewlekły stres generuje zwiększone wymagania fizjologiczne dla organizmu. W odpowiedzi na stresor zwiększa się tempo metabolizmu, wzrasta synteza hormonów (np. kortyzolu), neuroprzekaźników (np. adrenaliny, kwasu gamma- aminomasłowego) i nasila się aktywność układu odpornościowego (stan zapalny). To z kolei przekłada się na zwiększone zapotrzebowanie na makro- i mikroskładniki oraz przeciwutleniacze.
Szanowna Pani, można podjąć diagnozę w kierunku SM na kilka sposobów: prywatnie i w ramach NFZ. Prywatnie można od razu udać się do neurologa, który specjalizuje się z diagnozie i leczeniu SM. W ramach NFZ, Najpierw trzeba się udać do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, wziąć skierowanie do Poradni Neurologicznej albo na Oddział Szpitalny.
Natomiast jeżeli chodzi o leczenie SM, to tylko w ramach NFZ takie leczenie będzie nieodpłatne. W ramach diagnostyki są zlecane różne badania, w tym rezonans magnetyczny z kontrastem, które można wykonać jak prywatnie, tak i w ramach NFZ.
Zachęcamy – w razie potrzeby – do kontaktu z Infolinią SM Polskiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego (22) 127 48 50.
Szanowny Panie, aktualne badania nie wykazują jednoznacznych dowodów na to, że stres występuje jako czynnik ryzyka wystąpienia rzutu. Wykazano jednak związek pomiędzy silnymi sytuacjami stresowymi a wystąpieniem rzutu choroby. Natomiast fizyczny wysiłek i przegrzanie organizmu mogą powodować nasilenie niektórych objawów SM. Na przykład, niektórzy z osób chorych mogą potrzebować więcej odpoczynku, czy mogą mieć trudności z tolerowaniem wilgotnego i gorącego klimatu.
Aktualne dane, które są dostępne, to dane za rok 2021. Pod koniec 2021 roku w Polsce na stwardnienie rozsiane chorowało 54 887 osób, tj. 14,4 na 10 tys. mieszkańców. Chorobowość stwardnienia rozsianego jest ponad dwukrotnie wyższa u kobiet niż u mężczyzn (19,8 vs 8,7 chorych na 10 tys.). Najwyższą chorobowość stwardnienia rozsianego obserwuje się w grupie wiekowej 50-59 lat (26,9 chorych na 10 tys.), a następnie 30-39 (22,5 chorych na 10 tys. mieszk.) oraz 40-49 lat (22 chorych na 10 tys.). Chorobowość stwardnienia rozsianego jest ponad dwukrotnie wyższa u kobiet niż u mężczyzn (19,8 vs 8,7 chorych na 10 tys.). Najwyższą chorobowość stwardnienia rozsianego obserwuje się w grupie wiekowej 50-59 lat (26,9 chorych na 10 tys.), a następnie 30-39 (22,5 chorych na 10 tys. mieszk.) oraz 40-49 lat (22 chorych na 10 tys.).
Więcej można znaleźć tu: https://analizy.mz.gov.pl/html/zpa_sm/chorobowosc.html
Szanowna Pani, najlepiej sięgać po publikacje ze sprawdzonych źródeł. Zachęcamy do odwiedzenia naszej strony ptsr.org.pl, gdzie umieszczamy wszystkie aktualne informacje na temat choroby, jej przebiegu, leczenia i wsparcia oraz do zapoznania się z naszymi darmowymi publikacjami. Wydawnictwa można pobrać w wersji PDF lub zamówić w wersji papierowej z naszej strony: https://ptsr.org.pl/wydawnictwa oraz do śledzenia mediów społecznościowych naszej organizacji jak i innych organizacji, które wspierają osoby chore na SM. Często oprócz publikacji są organizowane różne wydarzenia, w tym warsztaty i konferencje, które nakierowane na szczerzenie informacji związanych z chorobą.
Jeżeli chodzi o podjęcie leczenia, to może pani wybrać dowolną placówkę, która prowadzi program lekowy leczenia SM, ponieważ nie obowiązuje rejonizacja. Potrzebuje Pani mieć skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu/lekarza rodzinnego/lekarza internisty do Poradni neurologicznej/na Oddział neurologiczny. Z tym skierowaniem trzeba zgłosić się na konsultację do neurologa. Wszystkie placówki, które prowadzą program lekowy można znaleźć tu: https://terminyleczenia.nfz.gov.pl/?search=true&Case=1&ServiceName=LECZENIE+CHORYCH+STWARDNIENIE+ROZSIANE&State=&Locality=&Provider=&Place=&Street=