Sekcja Pytania i Odpowiedzi
Zaburzenia pamięci czy też zaburzenia wyższych funkcji intelektualnych lub funkcji poznawczych mogą być istotnym problemem dla pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Ryzyko zaburzeń jest większe u pacjentów z bardziej zaawansowaną chorobą.
Nie ma żadnego środka leczniczego ani suplementu diety, który miałby udowodniony w rzetelnych badaniach korzystny wpływ na funkcje poznawcze u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym. Leki stosowane w zaburzeniach funkcji poznawczych np. w chorobie Alzheimera również nie wykazały korzystnego wpływu na zaburzenia funkcji poznawczych u pacjentów z SM.
Najważniejszym czynnikiem, na który mamy wpływ, aby zmniejszyć ryzyko ich występowania to skuteczne hamowanie postępu stwardnienia rozsianego, czyli stosowanie leczenia modyfikującego przebieg choroby. Natomiast, jeśli pacjent zgłasza czy zauważy u siebie zaburzenia pamięci lub innych funkcji poznawczych tj. zaburzenia koncentracji, przetwarzania informacji, uwagi, kłopoty z liczeniem, znajdowaniem słów itp., które utrudniają mu codzienne funkcjonowanie, to powinien powiedzieć o tym lekarzowi, pod którego jest opieką. Lekarz może przesiewowo za pomocą testów ocenić funkcje poznawcze pacjenta. W przypadku, gdy testy te nie wykażą dużych deficytów poznawczych, lekarz może skierować pacjenta na ocenę do poradni psychologicznej. Psycholodzy, a szczególnie neuropsycholodzy, zajmują się oceną szczegółową funkcji poznawczych, potrafią ocenić poszczególne rodzaje tych funkcji i postawić ostatecznie diagnozę, czy te funkcje poznawcze są zmniejszone u danego pacjenta, czy też nie. Wtedy można je monitorować i sprawdzać, czy się stabilizują, czy pogarszają z biegiem czasu.
Pacjent, który zgłasza zaburzenia funkcji poznawczych powinien również poinformować lekarza o tym, jakie leki przyjmuje, poza lekami na SM, ponieważ wiele z nich może niekorzystnie wpływać na funkcje poznawcze. Powinien być również oceniony pod kątem depresji i zaburzeń snu, ponieważ one również niekorzystnie wpływają na funkcjonowanie pacjenta.
To, co może zrobić sam pacjent, to przede wszystkim prowadzenie zdrowego trybu życia. Zaprzestanie palenia i regularna aktywność fizyczna poprawiają ogólne funkcjonowanie pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, ale również redukują ryzyko chorób cywilizacyjnych takich jak miażdżyca czy nadciśnienie, które z kolei również są czynnikami powodującymi uszkodzenie mózgu i pogarszanie funkcje poznawczych. Dodatkowo warto trenować pamięć poprzez trening poznawczy oraz utrzymanie kontaktów społecznych, ponieważ to też sprzyja zwiększonej aktywności mózgu. Wyniki dostępnych badań wskazują na to, że metody wykorzystywane w rehabilitacji neurologicznej (nie tylko ruchowej, ale i psychologicznej) poprzez wykorzystywanie mechanizmów neuroplastyczności mózgu, prowadzą do reorganizacji jego funkcji, czego efektem jest łagodzenie/niwelowanie objawów występujących w przebiegu SM.
PL2201318096
Uszkodzenie nerwu wzrokowego w następstwie pierwszego w życiu zapalenia nerwu wzrokowego nie jest czynnikiem zwiększonego ryzyko utraty wzroku. Dotyczy zwykle jednego oka. Objawy, po okresie pogorszenia, zwykle zmniejszają stopień swojego nasilenia. Kolejne rzuty chorobę powodujące zajęcie nerwów wzrokowych, ale też uszkodzenie innych części mózgu, mogą prowadzić do dalszego pogarszania widzenia. Do ślepoty mogą prowadzić ciężkie i często nawracające zapalenia pozagałkowe nerwów wzrokowych. Może ona wystąpić w zaawansowanym stadium choroby.
Nie ma leków mogących „naprawić nerw wzrokowy”. Natomiast dostępne są publikacje wskazujące na pozytywny wpływ preparatów zawierających cytokolinę i luteinę na regenerację i remielinizację w SM oraz wskazujące na zasadność stosowania witaminy D. Oczekiwane są wyniki badań naukowych dotyczących tego zagadnienia.
Ryzyko pogarszania się widzenia jest istotnie mniejsze u osób przyjmujących leki mające na celu modyfikowanie przebiegu SM, tj. zapobieganie rzutom, występowaniu nowych zmian w mózgu i postępowi choroby.
PL2201140958
Występowanie stałych bólów mięśni nie jest charakterystyczne dla SM, chyba że związane jest z ich wzmożonym napięciem w przebiegu np. spastyczności. U chorych z SM spastyczność dotyczy najczęściej kończyn dolnych. Tkliwość skóry może występować w przebiegu SM, jednak zwykle ogranicza się do jakiegoś obszaru ciała. Jeżeli problemy mają związek z SM, co może potwierdzić neurolog, to możliwe jest stosowanie leczenia objawowego mającego na celu łagodzenie dolegliwości.
PL2201140958
SM nie jest chorobą dziedziczną, czyli nie jest przekazywane z pokolenia na pokolenie. Jednak dziedziczona może być predyspozycja genetyczna do rozwoju choroby. W populacji ogólnej ryzyko zachorowania na SM wynosi około 1 na 750-1000 osób. Ryzyko zachorowania jest zwiększone, gdy krewni pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo i dzieci) chorują na SM, zwłaszcza u bliźniąt jednojajowych.
Zidentyfikowano około 200 genów, z których każdy w niewielkim stopniu przyczynia się do ogólnego ryzyka rozwoju SM. Trwają badania mające na celu lepsze zrozumienie ryzyka genetycznego i innych czynników, które przyczyniają się do rozwoju tej choroby.
PL2201140958
Przeciwwskazania do porodu siłami natury są dzielone na położnicze oraz pozapołożnicze, tj. neurologiczne, okulistyczne, ortopedyczne, hematologiczne, kardiologiczne, psychiatryczne, inne. Do przyczyn położniczych należą np. nieprawidłowe położenie dziecka, zagrożenie życia matki, nieprawidłowości budowy macicy lub problemy ze stawami biodrowymi, złe ułożenie dziecka w macicy, ciąża mnoga.
Samo rozpoznanie SM nie stanowi wskazania do cięcia cesarskiego. Natomiast może być ono brane pod uwagę w sytuacji znacznego stopnia niesprawności ruchowej, nasilonej męczliwości czy niestabilnego stanu neurologicznego kobiety ciężarnej.
Cięcie cesarskie może być wykonane w znieczuleniu miejscowym – podpajęczynówkowym.
W szeregu publikacji jest ono wskazywane za uznawane za bezpieczniejsze dla matki (także z SM) i dziecka, niż znieczulenie ogólne.
PL2201140958
Proces kwalifikacji do leczenia w ramach Terapeutycznych Programów lekowych składa się z kilku elementów, z których głównymi są:
- Ocena kryteriów kwalifikacyjnych, w tym postaci choroby, występowania rzutów lub nowych zmian w badaniu metodą rezonansu magnetycznego, stopnia zaawansowania choroby, braku przeciwwskazań do leczenia.
- Wykonanie badań dodatkowych, jak badania biochemiczne oceniające funkcje nerek, wątroby, tarczycy, morfologia krwi z rozmazem, badanie ogólne moczu, test ciążowy u kobiet w wieku rozrodczym, rezonans magnetyczny.
- Przedstawienie przez lekarza informacji na temat przebiegu wizyt kontrolnych, badań dodatkowych oraz możliwych do zastosowania leków.
- Wspólna decyzja, lekarza i pacjenta, dotycząca wyboru leku, w oparciu o wcześniej zgromadzone informacje.
Lekiem pierwszego wyboru może być lek w postaci doustnej, ale może to być też lek w postaci iniekcji podskórnych, domięśniowych czy wlewów dożylnych.
PL2201140958
Żaden lek nie zostałby zarejestrowany, gdyby nie dowiedziono, że przynosi korzyść w leczeniu chorych na SM. Jest wiele artykułów dotyczących skuteczności dostępnych leków. Można je znaleźć wpisując w wyszukiwarce chociażby hasła takie, jak np. „therapies for multiple sclerosis”, „Multiple sclerosis therapy consensus group”, „skuteczność leczenia stwardnienia rozsianego”, „skuteczność + nazwa leku, który Panią interesuje”. Informacje zawarte są także w przewodnikach dla pacjentów opracowanych w oparciu o wiarygodne, poparte dowodami naukowymi informacje.
Nawet po zapoznaniu się z bogatym piśmiennictwem, warto skonsultować się z neurologiem posiadającym doświadczenie w leczeniu pacjentów z rozpoznaniem SM.
PL2201140958
Należy ponownie przeprowadzić diagnostykę w warunkach oddziału neurologicznego, m.in. obrazowanie mózgu i rdzenia kręgowego metodą rezonansu magnetycznego, badanie płynu mózgowo rdzeniowego, badania elektrofizjologiczne i panel specjalistycznych badań laboratoryjnych krwi różnicujących SM z innymi chorobami.
PL2201140958
Utrzymywanie się zaburzeń widzenia po miesiącu od wystąpienia zapalenia nerwu wzrokowego, nie przesądza o braku możliwości wystąpienia dalszej poprawy.
U 75% pacjentów ostrość wzroku wraca do wartości prawidłowej, nawet jeśli w czasie rzutu była mocno upośledzona. Nieprawidłowe mogą pozostać: widzenie barwne, poczucie kontrastu czy ocena jaskrawości światła. Objawy mogą wycofywać się kilka, kilkanaście miesięcy, nawet do 10 lat.
PL2201140958
Przedstawione przez panią wyniki nie wskazują na rozpoznanie neuroboreliozy. Do rozpoznania neuroboreliozy niezbędne jest występowanie objawów klinicznych i potwierdzenie serologiczne. Największe znaczenie ma potwierdzenie, że synteza przeciwciał anty- Borrelia burgdorferi zachodzi wewnątrzoponowo.
Wskazywane są dwie metody
- łączna ocena parametrów:
– specyficzne przeciwciała anty-Borrelia IgG lub IgM w płynie mózgowo- rdzeniowym (PMR)
– specyficzne przeciwciała anty-Borrelia IgG lub IgM w surowicy
– całkowity poziom przeciwciał klasy IgG lub IgM w PMR
– całkowity poziom przeciwciał klasy IgG lub IgM w surowicy
– poziom albumin w PMR
– poziom albumin w surowicy
- oznaczenie współczynnika PMR/surowica (CSQrel.), którego wysoka wartość może wskazywać na syntezę przeciwciał anty-Borrellia w klasie IgG, rzadziej IgM w płynie mózgowo-rdzeniowym.
- CSQrel < 1,3 – wartość fizjologiczna, brak wewnątrzoponowej syntezy przeciwciał
- CSQrel 1,3 – 1,5 – wynik niepewny
- CSQrel > 1,5 – podejrzenie wewnątrzoponowej syntezy przeciwciał
Odnośnie do Pani dolegliwości – jeżeli przyjmuje Pani lek modyfikujący przebieg SM, to proszę sprawdzić, czy nie wynikają one z jego stosowania.
PL2201140958