Sekcja Pytania i Odpowiedzi

Nie istnieją zalecenia, które mówiłyby o przeciwwskazaniach u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym do szczepień. Jest pewien wyjątek, który dotyczy pacjentów leczonych lekami immunosupresyjnymi. Nie mogą być oni szczepieni szczepionkami atenuowanymi, czyli żywymi. Tych szczepionek jest niedużo. Większość szczepionek, to szczepionki inaktywowane i nie ma przeciwwskazań do ich stosowania. Wręcz przeciwnie, jako że pacjent ze stwardnieniem rozsianym ma już jedną chorobę przewlekłą, czyli SM, nabycie kolejnej choroby np. wirusowego zapalenia wątroby typu B, będzie dla niego niekorzystne.

Dodatkowo infekcja jest najczęstszym czynnikiem, który wyzwala rzut i ryzyko rzutu po infekcji jest wielokrotnie większe, niż po szczepieniu. Nie ma danych, które wskazywałyby na to, że szczepienia w perspektywie długoletniej wpływają niekorzystnie na przebieg stwardnienia rozsianego, natomiast są dane potwierdzające wpływ infekcji, np. grypy.

Osoby z SM powinni szczepić się zgodnie z ogólnokrajowymi zaleceniami dotyczącymi szczepień, czyli np. co rok na grypę, co 10 lat na tężec itd.

PL2201318096

Do czynników, które mają udowodniony, długofalowy i korzystny wpływ na rokowania pacjenta z SM zaliczyć możemy przede wszystkim suplementacje witaminy D, niepalenie tytoniu, unikanie otyłości lub leczenie otyłości, jeśli pacjent na nią cierpi i oczywiście przyjmowanie terapii modyfikującej przebieg choroby.

Istotnym aspektem jest także prowadzenie zdrowego trybu życia, którego celem jest zmniejszenie ryzyka rozwinięcia się chorób cywilizacyjnych, które ten przebieg SM mogłyby powikłać w przyszłości.

Są też sprzeczne badania sugerujące, że zmniejszenie spożycia ilości soli może mieć korzystny wpływ na rokowania pacjenta z SM – nie ma wątpliwości, że zmniejsza ryzyko nadciśnienia tętniczego i chorób serca, więc ograniczenie soli jest elementem zdrowego trybu życia.

Część danych sugeruje, że spożywanie kawy ma korzystny wpływ na stwardnienie rozsiane – kawa nie jest przeciwwskazana dla pacjentów z SM. Spożywanie niedużej ilości alkoholu, czyli mieszczących się w granicach tolerowanych u osób zdrowych, także nie jest przeciwskazane.

Nie ma żadnych badań, które stwierdzałyby, że wyeliminowanie jakiegoś składnika z diety zmienia przebieg choroby – nie ma specjalnych wytycznych co do diety osób z SM. Pacjentom zalecana jest taka dieta jak w ogólnej populacji, czyli dieta śródziemnomorska bazująca na niskoprzetworzonych warzywach i owocach, z ograniczeniem mięsa czerwonego i tłuszczów zwierzęcych.

 PL2201318094

Atrofia mózgu w stwardnieniu rozsianym to poważny problem. Dużo częściej mówi się o konsekwencjach stanu zapalnego i demielinizacji istoty białej niż o problemie ze zmniejszaniem powierzchni objętości mózgu. Pomimo że jest to zjawisko fizjologiczne i występujące u każdej osoby wraz z wiekiem, to u osób chorujących na stwardnienie rozsiane przebiega ono szybciej, co wiąże się właśnie z zaburzeniami funkcji poznawczych. Zaliczamy do nich między innymi:

• problemy z pamięcią, także krótkotrwałą,
• zaburzenia koncentracji i uwagi,
• problemy z nauką nowych rzeczy, przyswajaniem wiedzy,
• ogólne „zmęczenie poznawcze”, czyli silne poczucie zmęczenia przy intensywnym wysiłku umysłowym.

Zaburzenia funkcji poznawczych u osób z SM mogą mieć swoje źródło zarówno w niszczeniu struktur mózgu na skutek procesów demielinizacyjnych, jak i atrofii mózgu. Dotyczą one pacjentów z każdą postacią oraz stopniem zaawansowania choroby. Poza tym zaburzenia funkcji poznawczych mogą pojawiać się jako jedne z pierwszych objawów choroby, jeszcze przed innymi objawami klinicznymi.

W chorobie przewlekłej, jaką jest stwardnienie rozsiane, ogromne znaczenie ma podjęcie działań zapobiegających wystąpieniu zaburzeń funkcji poznawczych. Zadbanie o właściwy styl życia stanowi podstawę profilaktyki nie tylko w kontekście zaburzeń poznawczych, ale też ogólnego wpływu na przebieg i rokowania w chorobie. Należy zadbać o trzy podstawowe elementy:

• dietę,
• radzenie sobie z chronicznym stresem,
• sen.

Prawidłowo zbilansowana dieta jest przede wszystkim różnorodna i dostarczająca wszystkich niezbędnych witamin i składników mineralnych. Dla układu nerwowego i mózgu szczególne znaczenie mają jednak:

• Kwasy Omega-3, które znajdziemy w tłustych rybach morskich lub w dobrej jakości suplementach diety.
• Witaminy z grupy B, których bogatym źródłem są ziarna, nasiona i pestki, a także zielone owoce i warzywa czy mięso.
• Różnorodne źródła białka, które są prekursorami dla neuroprzekaźników.
• Witamina D, która powinna być suplementowana w indywidualnie dobranej dawce na podstawie wyników badań.

Jak wskazują badania odpowiednie odżywianie jest niezbędne dla rozwoju mózgu i do prawidłowego funkcjonowania wielu procesów związanych z działaniem układu nerwowego. Wiele składników diety, takich jak woda, kwasy tłuszczowe, witaminy i składniki mineralne, regulują wzrost, rozwój i różnicowanie się komórek układu nerwowego.

Mózg ma zdolność do regeneracji i neuroplastyczności. Nie oznacza to, że tworzą się w nim nowe neurony. Neuroplastyczność polega na wzmacnianiu się sygnałów między synapsami albo tworzeniu nowych połączeń między neuronami. Aby zapobiegać skutkom atrofii oraz uszkodzenia struktur mózgu powstałych w procesach demielinizacji należy zadbać o tworzenie się rezerwy poznawczej.

W celu wypracowania rezerwy poznawczej należy zachować jak największą aktywność mózgu, przy czym najskuteczniejsze są działania polegające na:

• Uczeniu się nowych rzeczy. Neuropatyczność jest możliwa dzięki stawianiu sobie nowych zadań, przy czym nie jest istotne jak perfekcyjnie są one wykonywane. Warto podejmować wysiłek w nauce nowych rzeczy, nawet jeśli przychodzi to z większym trudem niż przed diagnozą, a efekty nie są spektakularne.
• Aktywności związanej z socjalizacją. Aktywność dla mózgu połączona ze spotkaniami z innymi ludźmi będzie miała większą skuteczność niż podejmowana wyłącznie w odosobnieniu. Kontakty międzyludzkie sprzyjają neuroplastyczności i pracy mózgu.
• Umiarkowana aktywność fizyczna także zwiększa zdolności poznawcze i poprawia pracę mózgu, zdolność do uczenia się i zapamiętywania.

Wspomaganie pracy mózgu oraz budowanie rezerwy poznawczej nie wymaga używania skomplikowanych narzędzi czy programów treningowych ani stosowania restrykcyjnych diet, czy kosztownych rehabilitacji. Dużo ważniejsza jest systematyczna praca oraz dbanie o dobrostan psychofizyczny z zachowaniem zasad racjonalnego odżywiania, zdrowego snu oraz właściwej regeneracji.

W celu zgłębienia tematu zachęcamy do odsłuchania podcastu.

169299

Obecnie przy analizie płynu określamy obecność prążków oligoklonalnych. W powszechnym standardzie jest obecnie najczęściej określanych 5 typów prążków. Typ 4 określa sytuację, gdy stwierdzamy obecność takich samych prążków zarówno w surowicy i płynie mózgowo  – rdzeniowym . Z sytuacją taką mamy do czynienia w przypadku zapaleń ogólnoustrojowych, kiedy w wyniku procesu zapalnego dochodzi do biernej dyfuzji immunoglobulin IgG z krwi do płynu mózgowo-rdzeniowego.

PL2203186286

Ergoterapia w Polsce bardziej utożsamiana z  terapią zajęciową polega na tym, że poprzez pracę, wykonywanie różnych czynności prowadzimy rehabilitację, ale nie jest to taka klasyczna fizjoterapia. To połączenie elementów terapii ruchowej, gdzie ćwiczymy swoje dysfunkcje, bo coś robimy, a równocześnie coś wytwarzamy i mamy jakiś efekt, a dodatkowo robimy coś pożytecznego, więc to działanie jest  wielowymiarowe.  Jeśli chodzi o Polskę szukałabym bardziej pod hasłem „terapia zajęciowa”. Jest to obszar, który w tej chwili rozwija się w Polsce dość dynamicznie. Jest coraz więcej terapeutów zajęciowych, podchodzących do tematu z pasją, którzy chcą rozwijać swoje umiejętności i pomagać pacjentom, także jak najbardziej zachęcam. Tym bardziej, że to może być właśnie ta aktywność, która akurat danej osobie będzie sprawiać satysfakcję.

PL2205042748   

Jeżeli Pani Marta nie czuje się w tej chwili gotowa na bycie matką i zajście w ciążę, to powinna postawić granicę i powiedz rodzinie „nie jestem gotowa na dziecko, nie chcę żebyście o to pytali, nie chcę żebyśmy o tym rozmawiali”.

Ten temat bardzo często wraca. W społeczeństwie istnieją zwykle przekonania na temat tego, co kto i kiedy ma robić. Wszyscy nagle dookoła wiedzą, co będzie dla Ciebie najlepsze, a najważniejsze jest to jak Ty się z tym wszystkim czujesz. Czasami przez takie naciski z otoczenia przestajemy słuchać siebie. Przestajemy zastanawiać się nad tym, jakie są nasze potrzeby, a skupiamy się na oczekiwaniach innych osób. Należy pamiętać, że najważniejszy w tym wszystkim jest ja.

PL2206074504