Sekcja Pytania i Odpowiedzi
Pojawienie się w życiu choroby przewlekłej, sposób radzenia sobie z nią, postępujące objawy, a także reakcja otoczenia mogą wpłynąć za życie seksualne osoby chorej. W stwardnieniu rozsianym można podzielić rodzaje występujących zaburzeń czynności seksualnych na trzy grupy.
Pierwszorzędne zaburzenia czynności płciowych wynikają bezpośrednio z uszkodzeniem układu nerwowego spowodowanego rozwojem SM. Do tego typu zaburzeń zaliczamy: problemy ze wzwodem (70-92% chorych doświadcza tej dysfunkcji), wytryskiem (68-73%), niemożność osiągnięcia orgazmu (45-60-%), zaburzenia orgazmu u mężczyzn (40-65%), obniżenie nawilżenia pochwy u kobiet (36%), a także zaburzenia pożądania, bolesne współżycie czy zaburzenia czucia okolic narządów płciowych. Przyczyną powstania tych zaburzeń są ogniska demielizacyjne w ośrodkowym układzie nerwowym, powstałe w wyniku pojawienia się stanów zapalnych.
Drugorzędne (wtórne) zaburzenia czynności płciowych wynikają z objawów i postępu choroby. Do tego typu zaburzeń zaliczamy: spastyczność (nadmierne napięcie mięśniowe), zespół przewlekłego zmęczenia, dolegliwości bólowe, zaburzenia czynności zwieraczy pęcherza moczowego i odbytu, a także zaburzenia nastrojów, depresję i zaburzenia czynności poznawczych.
Trzeciorzędne zaburzenia czynności seksualnych związane są z odczuciami i reakcją otoczenia na chorobę. Osoby z SM mogą odczuwać zaburzenia czynności seksualnych związane ze zmianą postrzegania samego siebie, zmianą nastawienia otoczenia czy brakiem akceptacji bliskich.
O występowaniu objawów związanych z zaburzeniami czynności seksualnych warto porozmawiać z lekarzem prowadzącym lub skonsultować się ze specjalistą: psychologiem lub seksuologiem.
(1) Poradnik: Aktywny pacjent z SM. Intymność z SM. Dostęp: aktywny-pacjent-z-sm-poradnik-intymnosc-z-sm.pdf (ptsr.org.pl)
175444
Obecność zmian demielinizacyjnych w rdzeniu szyjnym jest dodatkowym niekorzystnym czynnikiem prognostycznym tej choroby, więc w przypadku braku leczenia, ten element może odgrywać rolę w dalszym rozwoju choroby. Przy prawidłowym leczeniu i dobrej odpowiedzi na terapię obecność zmian w rdzeniu szyjnym nie odgrywa jednak aż tak wielkiej roli i nie musi prowadzić w konsekwencji do poważnej niepełnosprawności. Konieczne jest, aby Pani była leczona.
Nie ma jednego testu wykluczającego stwardnienie rozsiane. Diagnostyka różnicowa SM jest dość rozbudowana, ponieważ jest wiele chorób, które mogą imitować rozwój stwardnienia rozsianego, szczególnie na początku. Lista potencjalnych badań wykluczających jest długa. Ważną rolę odrywa rezonans magnetyczny, który obrazuje zmiany w mózgu oraz badanie płynu mózgowo-rdzeniowego. W przypadku, gdy obraz rezonansowy nie jest typowy dla stwardnienia rozsianego (mamy np. tylko 2-3 zmiany o nietypowej lokalizacji), a w płynie rdzeniowo-mózgowym nie ma parametrów potwierdzających SM, należy poszukiwać chorób, które mogą imitować stwardnienie rozsiane.
Brak prążków oligoklonalnych w płynie mózgowo-rdzeniowym nie eliminuje definitywnie diagnozy SM, ponieważ w początkowym stadium choroby tych prążków może nie być. Jest kilka procent osób z SM, które w ogóle ich nie mają.
Diagnostykę należy ukierunkować pod kątem objawów pacjenta, aby wykluczać pozostałe możliwe choroby. W pierwszej kolejności należy sprawdzić choroby tkanki łącznej, czyli choroby z kręgu tocznia. Kolejnymi chorobami, które trzeba wyeliminować są borelioza i sarkoidoza, które w przypadku nielicznych zmian w rezonansie magnetycznym należy brać pod uwagę. Warto przyjrzeć się także pewnym chorobom genetycznym m.in. chorobie Lebera, która powoduje zaburzenia wzroku, mogące imitować pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego.
PL2108309974
Zaprzestanie leczenia stwardnienia rozsianego podczas ciąży jest dość powszechnie stosowane z tego powodu, iż wpływ wielu leków SM na ciążę i płód nie jest do końca znany. Pacjentka może karmić piersią, co w pewnych przypadkach może nawet też zmniejszyć ryzyko zaostrzenia choroby po porodzie. Czasami zdarza się jednak tak, że po porodzie dochodzi do pogorszenia SM. Po zakończeniu karmienia pacjentka powinna wrócić do leczenia. W wyjątkowych wypadkach można łączyć niektóre leki SM z karmieniem.
PL2108309974
Bóle głowy jak najbardziej mogą być objawem stwardnienia rozsianego. Czasami mogą być jedynym objawem SM lub na przykład dominującym. Zdarza się, że jest to po prostu objaw przewlekły, który towarzyszy chorobie. Nierzadko rozpoznajemy stwardnienie rozsiane z tego powodu, że pojawiły się bóle głowy lub że się one nasiliły. Wtedy pacjent ma wykonane badanie rezonansu magnetycznego, które uwidacznia właśnie typowe zmiany demielinizacyjne.
Uważa się, że zmiany demielinizacyjne, które występują w istocie białej okołokomorowo predysponują do trochę częstszych bólów głowy typu migrenowego czy napięciowego.
Bóle głowy mogą mieć też postać rzutu i jeśli rzeczywiście pacjent zgłasza takie nasilenie dolegliwości, warto wtedy zrobić badanie rezonansu, które może uwidocznić zmiany aktywne w mózgowiu. Należy też pamiętać o tym, że niektóre rzuty choroby mogą imitować ataki migreny, np. bóle gałki ocznej, które jeśli są migrenowe, przypominają pochodne rzuty
w zapaleniu pozagałkowym, bo przebiegają zarówno z bólem, jak i z ograniczeniem pola widzenia, w przypadku migreny z aurą.
Dodatkowo warto pamiętać, że sytuacje stresowe mogą nasilić zarówno występowanie migrenowych, jak i napięciowych bólów głowy lub sprowokować rzuty choroby.
PL2111301696
Proces kwalifikacji do leczenia w ramach Terapeutycznych Programów lekowych składa się z kilku elementów, z których głównymi są:
- Ocena kryteriów kwalifikacyjnych, w tym postaci choroby, występowania rzutów lub nowych zmian w badaniu metodą rezonansu magnetycznego, stopnia zaawansowania choroby, braku przeciwwskazań do leczenia.
- Wykonanie badań dodatkowych, jak badania biochemiczne oceniające funkcje nerek, wątroby, tarczycy, morfologia krwi z rozmazem, badanie ogólne moczu, test ciążowy u kobiet w wieku rozrodczym, rezonans magnetyczny.
- Przedstawienie przez lekarza informacji na temat przebiegu wizyt kontrolnych, badań dodatkowych oraz możliwych do zastosowania leków.
- Wspólna decyzja, lekarza i pacjenta, dotycząca wyboru leku, w oparciu o wcześniej zgromadzone informacje.
Lekiem pierwszego wyboru może być lek w postaci doustnej, ale może to być też lek w postaci iniekcji podskórnych, domięśniowych czy wlewów dożylnych.
PL2201140958