O co zapomniałeś zapytać neurologa – stwardnienie rozsiane: diagnostyka, leczenie i inne
- Na czym polega postępowanie z pacjentem chorym na stwardnienie rozsiane?
- Jak pojawienie się wysoko efektywnych terapii zmieniło rokowania dla stwardnienia rozsianego i dlaczego nie należy czekać z rozpoczęciem leczenia?
- Jak wybrać właściwy lek – decyduje lekarz czy pacjent?
Jak pojawienie się wysoko efektywnych terapii zmieniło rokowania dla stwardnienia rozsianego i czy nadal należy mówić o tej chorobie, że „prowadzi do ciężkiej niepełnosprawności”?
W ciągu 30 lat dokonał się znaczny postęp w terapii stwardnienia rozsianego. Obecnie rokowania dla przebiegu choroby przy wdrożonym odpowiednio wcześnie leczeniu immunomodulującym są zupełnie inne niż tzw. naturalny przebieg choroby, który zakładał postęp niepełnosprawności po (średnio) 10-15 latach po diagnozie.[1],[2]
Obecnie na stwardnienie rozsiane powinno się patrzeć jako na chorobę przewlekłą, której przebieg można w większości przypadków skutecznie modyfikować. Dlatego nie należy mówić o stwardnieniu rozsianym jako „chorobie nieuleczalnej”, bo wpływa to zarówno na odbiór diagnozy jak i na stygmatyzację pacjentów np. na rynku pracy.
Dlaczego ważne jest, aby jak najszybciej zacząć leczenie immunomodulujące?
Pierwsze objawy stwardnienia rozsianego, nawet przez kilka lat od diagnozy mogą być mało zauważalne albo wręcz niezauważalne (tzw. objawy „nieme”). Z tego powodu część pacjentów decyduje się czekać z rozpoczęciem leczenia, aż ich stan zdrowia widocznie się pogorszy. Trzeba jednak pamiętać, że procesy zapalne i demielinizacyjne mogą cały czas się toczyć i dokonywać zniszczeń w ośrodkowym układzie nerwowym. Celem leczenia jest ograniczenie tych procesów już od samego początku, co ma wpływ na długoterminowe rokowania.
Szybkie wdrożenie leczenia i utrzymanie terapii jest istotne nie tylko w perspektywie krótkoterminowej, ale także poprzez pryzmat dalszego życia z chorobą. Istotą leczenia jest brak wpływu na codzienne funkcjonowanie oraz ochrona przed pojawieniem się przyszłych zmian.
Kto decyduje o tym jaki lek będzie najlepszy dla pacjenta?
Wybierając lek z tych dostępnych w ramach programów terapeutycznych zarówno lekarz, jak i pacjent powinien brać pod uwagę różne czynniki. Doświadczenie specjalisty wraz z oceną stanu klinicznego pacjenta jest tutaj czynnikiem podstawowym, jednak nie bez znaczenia są także inne aspekty, takie jak: forma podania leku, częstotliwość wizyt w szpitalu albo poradni itd. Poza tym trzeba brać pod uwagę plany życiowe osoby chorej np. chęć zajścia w ciążę czy częste podróżowanie i konieczność dostosowania pod tym względem częstotliwości przyjmowania terapii. Dlatego tak ważny jest dialog między specjalistą a pacjentem, gdzie obie strony są otwarte na argumenty i mają wspólny cel – wybór jak najlepszej drogi terapeutycznej.
Znaczenie całościowego podejścia do terapii stwardnienia rozsianego
Ważne jest także, aby zawsze mieć na uwadze, że postępowanie terapeutyczne w przypadku osoby ze stwardnieniem rozsianym nie opiera się wyłącznie na stosowaniu dobrze dobranej farmakoterapii w postaci leków immunomodulujących. Jest to oczywiście niezwykle ważny aspekt, ale mówiąc o terapii bierzemy pod uwagę cały zespół specjalistów, którzy prowadzą pacjenta w różnych dziedzinach zdrowia i życia. Dlatego mówimy o modelu opieki zintegrowanej, gdzie pacjent jest pod kontrolą nie tylko neurologa, ale także m.in. psychologa, psychiatry, fizjoterapeuty lub lekarzy innych specjalizacji takich jak: np. ginekolog czy urolog.
Nawet czerpiąc wiedzę z publikacji naukowych zachowaj ostrożność w indywidualnej ocenie przedstawionych w nich faktów. Zawsze skonsultuj swoją wiedzę z lekarzem prowadzącym!
Jeśli zainteresował Cię ten temat to koniecznie wysłuchaj całej rozmowy z neurologiem dr Jackiem Zaborskim. Podcast z cyklu #ZapytajoSM znajdziesz na:
Skrypt do pobrania w pdf: Zapytaj o SM … neurologa
Bibliografia:
[1] Naturalny przebieg stwardnienia rozsianego. Robert Bonek, Zdzisław Maciejek, Aktualn Neurol 2009, 9 (2), p. 116-125
[2] Stwardnienie rozsiane— kryteria diagnostyczne i naturalny przebieg choroby, Krzysztof Selmaj, 2005 Via Medica