Panie Wojciechu,

takie podejście to miód na moje fizjoterapeutyczne serce! Ćwiczenia fizyczne są bardzo ważne dla osób ze stwardnieniem rozsianym, ponieważ pomagają utrzymać sprawność fizyczną, poprawić nastrój i ogólne samopoczucie. Jednakże, kluczowe jest optymalne dobranie obciążeń treningowych, a także umiejętne przeplatanie aktywności o charakterze wytrzymałościowym z aktywnościami o charakterze siłowym, aby nie zaostrzać objawów SM, a jednocześnie realizować założone cele. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc Panu trenować bezpiecznie i efektywnie:

Monitorowanie intensywności treningu

Słuchaj swojego ciała, zwracaj uwagę na sygnały wysyłane przez Twój organizm. Jeśli czujesz się zmęczony, osłabiony, masz zawroty głowy lub inne nietypowe objawy, zrób przerwę lub zmniejsz intensywność ćwiczeń.

Nie bez znaczenie jest właściwa ocena intensywności wysiłku. Możesz używać w tym celu skali postrzeganego wysiłku (RPE), znanej również jako skala Borga. Celuj w umiarkowaną intensywność (RPE 12-14 na skali 6-20).

Osobiście lubię oceniać intensywność wysiłku o charakterze wytrzymałościowym przy pomocy monitoringu tętna treningowego. W wytycznych NICE (National Institute for Health and Care Excellence) dotyczących aktywności fizycznej dla osób z SM określono strefy tętna, w jakich najlepiej uprawiać aktywność fizyczną w zależności od poziomu wytrenowania.

Dokładny opis tych wytycznych znajduje się w Przewodniku Rehabilitacji w SM, który bezpłatnie można pobrać tutaj:

https://ptsr.waw.pl/wp-content/uploads/2023/04/REHABILITACJAdo-internetu.pdf

Więcej informacji o rodzajach aktywności fizycznej znajdzie Pan także w poniższych filmach:

Realistyczne cele

Stopniowo zwiększaj intensywność i czas trwania ćwiczeń. Nie próbuj osiągać zbyt dużo zbyt szybko.

W wypadku wysiłku o charakterze wytrzymałościowym w ramach progresji trudności najpierw zwiększamy ilość treningów w tygodniu albo wydłużamy czas trwania pojedynczego treningu, a na końcu zwiększamy intensywność danej aktywności (przyspieszamy, pochylamy bieżnię, zwiększamy opór etc.)

Wysiłek o charakterze siłowym również projektujemy inaczej, niż u osób zdrowych. Rezygnujemy z niskiej liczby powtórzeń i dużego obciążenia na korzyść większej liczby powtórzeń i mniejszego obciążenia tak, aby ostatnie powtórzenie nie stanowiło problemu. Jednym słowem w treningu siłowym zawsze chcemy mieć zapas sił. Ponownie pozwolę sobie odesłać Pana do Przewodnika Rehabilitacji w SM, gdzie dokładnie wszystko opisałam.

Unikanie przegrzewania

Ćwicz w dobrze wentylowanym pomieszczeniu i unikaj ćwiczeń na zewnątrz w upalne dni. Możesz również korzystać z chłodzących ręczników lub innych okładów.

Niektóre osoby chwalą sobie procedurę wstępnego schłodzenia. Chłodząc się przed aktywnością mogącą prowadzić do przegrzania, można obniżyć temperaturę ciała nawet o 1 stopień, co utrzymuje się kilka godzin. Jest więc o co walczyć. Dokładny opis tej procedury opisałam w Poradniku, do którego ponownie pozwolę sobie odesłać.

Oczywiście nie zapominajmy o tym, żeby pić dużo wody przed, w trakcie i po treningu, aby zapobiec odwodnieniu i przegrzewaniu organizmu.

Regularne przerwy

Włącz krótkie przerwy między seriami ćwiczeń, aby pozwolić ciału na regenerację. Upewnij się, że masz odpowiednią ilość dni odpoczynku między treningami, aby uniknąć przetrenowania.

Zróżnicowanie ćwiczeń

Ćwicz różne grupy mięśni i zmieniaj rodzaje ćwiczeń, aby uniknąć nadmiernego obciążenia tych samych partii mięśniowych. Dodaj ćwiczenia poprawiające równowagę i elastyczność, takie jak joga czy pilates do swojej rutyny.

Fizjoterapeuta i trening

Kontynuuj współpracę z doświadczonym trenerem, który zna Twoje ograniczenia i potrzeby. Upewnij się, że program treningowy jest dostosowany do Twojego stanu zdrowia. Dobrym pomysłem może być zapoznanie swojego trenera z wytycznymi dotyczącymi projektowania wysiłku w SM.

Regularnie jednak konsultuj się z fizjoterapeutą w celu monitorowania swojego stanu zdrowia i ewentualnego dostosowania planu treningowego. Dobra współpraca pomiędzy osobami mającymi wpływ na Twój stan to klucz do sukcesu!

Zarządzanie zmęczeniem

Planuj treningi na porę dnia, kiedy masz najwięcej energii. Dla wielu osób ze SM najlepszy czas na ćwiczenia to poranek lub wczesne popołudnie. Używaj technik relaksacyjnych, takich jak medytacja czy głębokie oddychanie, aby wspierać regenerację i zarządzać stresem.

Trening fizyczny jest korzystny dla osób ze stwardnieniem rozsianym, ale kluczowe jest właściwe dostosowanie obciążeń treningowych do potrzeb i możliwości konkretnej osoby. Słuchaj swojego ciała, monitoruj intensywność treningów, unikaj przegrzewania, wprowadzaj regularne przerwy, zróżnicuj ćwiczenia, a w razie potrzeby skonsultuj się z lekarzem lub fizjoterapeutą np. w ramach poradni PTSR. Dzięki temu będziesz mógł czerpać maksymalne korzyści z ćwiczeń bez ryzyka zaostrzenia objawów SM.

Dbaj o siebie i powodzenia w treningach!

Joanna Tokarska – Fizjopozytywna